• Türkçe

Besi Sığırlarının Beslenmesi

Ürün Kategorileri

Besi Sığırlarının Beslenmesi

Modern besi, genç ve canlı ağırlık kazanmaya müsait hayvanlarda yürütülür. Hayvanın genetik yapısında var olan gelişme kabiliyeti, uygun besi, mineral ve katkı maddeleri temini ile sağlanır. Sığır etinin kimyasal bileşimi ve enerji içeriği yaş, cinsiyet, genotip ve besleme ile ilişkilidir.

Rasyon hazırlama ve besleme sığır eti üretiminde çok önemli konulardır. Yem giderleri tüm giderlerin içinde %50-70 gibi bir paya ulaşır. Bu nedenle, yapılan çalışmalar yüksek bir canlı ağırlık ile ekonomik bir besiyi amaçlamalıdır.

Hayvanların ekonomik olarak ulaşabilecekleri canlı ağırlıkları ırk, yaş ve cinsiyete bağlıdır. Sütçü ırkların tosunları hızlı bir gelişme göstererek 18 aylık yaşta 550 kg canlı ağırlığa ulaşırlar. Buna karşılık düveler bu canlı ağırlığa 24 aylık yaşta gelirler. Kastre edilen erkek ve düveler belli canlı ağırlıklara daha geç ulaşacaklarından rasyonlarında kaba yem oranı daha yüksek olmalıdır.

BESİ ŞEKİLLERİ
Genç ve gelişmekte olan sığırların beslenmesi sığır eti ihtiyacının büyük bir kısmını karşılar. Besiye alınan genç sığırların büyük bir kısmı süt ineği yetiştiren işletmelerden sağlanır.

1-Buzağı Besisi
Buzağı eti sığır etinden (yaklaşık 500 kg CA) %30 daha az enerji içerir ve daha açık renklidir. Kimi yemleme şekilleri (yalnız sıvı verme, kaba ve konsantre yemin az verilmesi) ön midenin gelişimini geciktirir ve düşük kesim ağırlığına ulaşır. Buzağı besisinin süt ile yapılması sonucu 130-150 kg CA’a, süt ve konsantre yem ile 180-200 kg CA’a ulaşır.

Süt Danası Besisi: süt, Fe bakımında yetersizdir. Tek başına süt ile beslemeye bağlı olarak kas renk maddesi olan miyoglabinin sentezi azalır. Tam yağlı süt ile yapılan besleme karkas kalitesini iyileştirir ve açık renkli et üretimi sağlar. Ancak tam yağlı süt ile yapılan buzağı eti üretiminde fiyat faktörü önemli bir sorundur. Tam yağlı süt ile yapılan besi amaca uygun olmadığından süt yağı dışındaki yağlar ile zenginleştirilmiş yağsız süt ve süt ikame yemleri kullanılmalıdır.

Süt ikame yemi (SİY) ile besleme: Bir SİY %60-85 yağsız süt tozu ve %10-20 yağ (bitkisel ve hayvansal) ile her kilogramda en az 16 000 IU vitamin A, 2000 IU vitamin D3, 20 mg vitamin E ve en az 5-802 mg antibiyotik içerir. Süt ikame yemleri ve daha ucuz olan bitkisel veya hayvansal yağlar ile zenginleştirilmiş yağsız süt, kolostrum uygulamasını takiben kullanılır. İkame yemin temel kısmını yağ, yağsız süt tozu (en az %55) ile mineral ve etkin maddeler oluşturmaktadır. Buzağılarda protein ihtiyacı SİY ile veya yağ katkılı yağsız süt ile (32 gr SHP/L) kapatılır. SİY tüketimi, ikinci besi haftasında günde hayvan başına 1 kg’a ve bu tarihten itibaren haftalık olarak 0,2 kg/hayvan artırarak 10. besi haftasında 2,5 kg’a ulaşır.

SİY ile genelde birinci sınıf karkas kalitesi elde edilir. Ortalama GCAA 1200 gr/gün dür ve 85-100 günde 100-120 kg (başlangıç ağırlığı 50 kg) canlı ağırlık kazanmaktadır. Üretimde amaç 100-120 günlük buzağıları 15-170 kg kesim ağırlığına ulaştırmaktır.

Uzatılmış buzağı besi: Buzağı beslemede kullanılan konsantre ve kaba yemler ön midelerin gelişimini sağlar. Uzatılmış buzağı besisinde bu yemlerin ilavesi sonucu buzağı eti (ince lifli, narin ve oldukça yağsız) bazı değişikliklere uğrar. Süt besisinin tersine et kırmızı renklidir.
Buzağı yetiştirme yemlerinde veya temel karmada konsantre yem olarak tahıl karışımları ilave edilir. Konsantre yem ilavesi 2. haftadan itibaren başlamalıdır. Uzatılmış buzağı besisinde (>180 kg ) süt miktarı 10 haftalık yaştan itibaren azaltılır ve konsantre yemle beraber mutlaka kaba yem verilir.

2-Genç Erkek Sığırların Besisi
Genç erkek sığır besisi ile entansif şekilde sığır eti üretimi yapılmaktadır. Entansif besi sonucu hayvanlar 400-500 kg ağırlıkta kesime gönderilirler.
Kastre edilmiş erkeklerin diğer erkek besi sığırlarından daha yavaş CA kazandığı, genç erkeklerin kastre edilenlerden %10-15 daha hızlı büyüdüğü, yaklaşık %15-20 daha az yağ sentezlediği, düvelere göre %20-30 daha yüksek GCAA kazandığı görünür.

300 kg CA’da ve GCAA 1000 gr olan bir besi sığırı, vücutta 150 ile 200 g protein ve 150-200 gr yağ sentezler. Enerji ihtiyacı günde 14900 kcal ME’dir. Serbest dolaşan hayvanların rasyonlarına %10 enerji ilave etmek gerekir. Enerji ihtiyacı CAA’na bağlı olarak değişmektedir.

3-Düve Besisi
Genellikle gebe olmayan hayvanlar veya değişik nedenleele damızlık dışı kalanlar kullanılır. Entansif yöntem uygulanan düve besisinde kesim ağırlığı 350 kg iken, etçi ırk melezlerle yapılan beside 400 kg CA’a ulaşılmaktadır. Bu CA’dan sonra besiye devam edildiğinde yem tüketimi hızla artar ve vücutta yoğun bir yağlanma oluşur. Düve besisinde enerji ve protein tüketim değerleri dana besisinden sırasıyla %40 ve %20 daha fazladır. Aynı rasyonu tüketen düvelerde GCAA ve yemin değerlendirme derecesi erkek danalara göre %20-25 daha düşüktür. Karkastaki enerji ve protein miktarı aynı CA’daki erkek danalara göre %50 daha fazladır ve karkas bilişimi açısından 300 kg ağırlığındaki besi düvesi 500 kg CA’daki danaya karşılık gelir.

Besi düveleri çayır-mera alanlarından yararlanabilir ve 200 kg CA’a ulaşabilirler. Sonbahar buzağıları ilkbaharda tam yağlı sütten tasarruf edilerek yetiştirilir ve çayır dönemi başlangıcında ilave kuru şeker pancarı posası veya yulaf tüketirler. İzleyen kış döneminde buzağılar ilave yem olmaksızın silajla, kuru otla ve yazlık samanla beslenirler. İkinci yaz çayıra çıkarak besiyi bitirirler. Besi sonuna doğru yem kalitesine bağlı olarak 1 kg kuru şeker pancarı posası, yulaf veya arpa ile besi desteklenir.
İlkbahar buzağıları aynı yıl çayırdan biraz faydalanır, sınırlı kış yemlemesinde ilave yem almaksızın çayıra çıkar ve izleyen kış döneminde silaja ilave olarak 1 kg küspe ile besiye tabi tutulabilirler.

4-Yaşlı Sığır Besisi
Yaşlı sığır besisi uygulanan hayvanlarda yoğun miktarda yağ depolanması vardır. Dolayısıyla yaşlı sığır etinin enerjisi fazladır. Protein ihtiyaçları yaşama payına ilave olarak her 1 kg CAA için 200 gr sindirilebilir ham proteindir.
Meranın bol, kaba yemin ucuz olduğu bölgelerde bu hayvanların besisi ekonomik olmaktadır. İlave yemler ile birlikte GCAA 900 gr/gün ulaşır.